Ταό Τε Τσινγκ : το ωραιότερο έργο της κινεζικής φιλοσοφίας

 

Το Τάο […]δεν φαίνεται

κι ωστόσο είναι πάντοτε εκεί.

Άραγε ποιος το γέννησε;

πιο παλιό κι απ΄το Θεό»

 

 

«Το προαιώνιο Τάο δεν γίνεται να ιστορηθεί». Έτσι ξεκινά το Τάο Τε Τσινγκ, που γράφτηκε από τον Λάο Τσε πριν από 2.500 χρόνια. O δάσκαλος, ο μύστης, του οποίου την ύπαρξη πολλοί αμφισβητούν, πιθανολογείται ότι γεννήθηκε το 604 π.Χ. και ήταν επί χρόνια υψηλόβαθμος αξιωματούχος στο παλάτι. Προς το τέλος της ζωή του, αηδιασμένος απ’ όσα είχε δει, εγκατέλειψε το βασίλειο και εξαφανίστηκε αφήνοντας πίσω του ένα και μοναδικό έργο, από τα σημαντικότερα της κινεζικής φιλοσοφίας, αποτελούμενο από 5.000 ιδεογράμματα.

Πώς όμως μπορείς να περιγράψεις το απερίγραπτο; Πώς να ταιριάξεις σε λέξεις κάτι που είναι πέρα από αυτές; Μπορούμε μόνο να το υποδείξουμε ή να το αναφέρουμε, λένε οι αρχαίοι σοφοί. Δεν είναι απτό,μπορούμε μόνο να το βιώσουμε. Δεν μπορούμε να το αγγίξουμε, δεν μπορούμε να το δούμε, μπορούμε μόνο να το νιώσουμε. Τάο είναι ο Τρόπος, δηλαδή μια κατεύθυνση, μια πηγή, ένας προορισμός, ένας σκοπός και μια διαδικασία.Ο Λάο Τσε περιγράφει έναν ταοϊστή ως κάποιον που βλέπει την απλότητα στα περίπλοκα πράγματα και πετυχαίνει το μεγαλείο στα μικρά. Ο ταοϊστής αφιερώνει τον εαυτό του στην ανακάλυψη του «χορού» του κόσμου, στις εναλλαγές των εποχών και στο πέρασμα κάθε πολύτιμης στιγμής στη ζωή του. Ο Ταοϊσμός υπήρχε πριν ο Λάο Τσε γράψει το έργο του. Οι απαρχές του εντοπίζονται στις αρχαίες σαμανικές ρίζες του κινεζικού πολιτισμού. Επί αιώνες ήταν ένας ανεπίσημος τρόπος ζωής, που ακολουθούσαν οι αγρότες, οι εργάτες, αλλά και οι φιλόσοφοι και οι καλλιτέχνες. Βασιζόταν στο βαθύ στοχασμό και την άντληση διδαγμάτων από τη φύση που θεωρούνταν ο καλύτερος δάσκαλος. Οι οπαδοί του Τάο μελετούσαν τα άστρα στον ουρανό και την ενέργεια που κρυβόταν μέσα στη Γη. Διαλογίζονταν σε σχέση με τη ροή της ενέργειας στο δικό τους σώμα και έφτιαχναν χάρτες και σχεδιαγράμματα  που αποτύπωναν τα κανάλια που ακολουθούσε. Ήταν μια πίστη στη ζωή, στην εξέλιξη των πραγμάτων. Το Τάο ισοδυναμεί με μια βαθιά πνευματική ζωή, που περιλαμβάνει την ενδοσκόπηση, την ισορροπία, την συναισθηματική και πνευματική ανεξαρτησία, την ευθύνη και τη βαθιά επίγνωση της σύνδεσής μας με τη Γη και όλες τις μορφές ζωής. Στο επίκεντρο του Ταοϊσμού βρίσκεται η μη δράση, με την έννοια ότι ακολουθούμε τους φυσικούς νόμους, ακολουθούμε το ρεύμα και, αν αφεθούμε, αυτό θα μας πάει παντού. Ο Λάο Τσε πίστευε ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι ο εσωτερικός κόσμος κάθε ανθρώπου, ενώ αυτό που πρέπει να κυριαρχεί στη συμπεριφορά του είναι η ανεκτικότητα. «Να είσαι ο εαυτός σου, να κάνεις ό,τι εκείνος σε διατάζει» έλεγε σε όσους συναντούσε στο δρόμο

Το Τάο και οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι

«Η διδασκαλία μου είναι πολύ εύκολη για να την καταλάβει κανείς και να την εφαρμόσει. Κι όμως, κανείς στον κόσμο δεν μπορεί να την καταλάβει και να την εφαρμόσει. Κι αυτό γιατί η διδασκαλία μου ξεκινά από μια βασική αρχή και προέρχεται από ένα ολοκληρωμένο σύστημα. Αυτό δεν είναι κατανοητό, γι’ αυτό είμαι άγνωστος»

Λάο Τσε

«Στον Λόγο, στον οποίο αναφέρομαι, οι άνθρωποι πάντοτε φαίνονται να μην τον καταλαβαίνουν, τόσο πριν τον ακούσουν όσο και μετά. Γιατί, αν και τα πάντα συμβαίνουν σύμφωνα με τον Λόγο, οι άνθρωποι φέρονται σαν να μην τον βιώνουν, ακόμη και όταν με βλέπουν να τους εξηγώ με λόγια και με πράξεις, όταν διακρίνω το καθετί σύμφωνα με τη σύστασή του και κηρύσσω πώς είναι. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να δουν τι κάνουν αφού ξυπνήσουν, όπως ακριβώς ξεχνούν τι κάνουν όταν κοιμούνται»

Ηράκλειτος

Ο Λόγος του Ηράκλειτου και ο Τρόπος του Λάο Τσε έχουν πολλά κοινά σημεία: είναι η πρώτη αρχή της ύπαρξης, η ενότητα της εξελικτικής πορείας του κόσμου, ενότητα που είναι κρυμμένη κάτω από την επιφάνεια, εκεί όπου συγκρούονται αντίθετες δυνάμεις και μέσα από αυτή τη σύγκρουση διατηρείται μια διαρκής ισορροπία σε όλο το σύμπαν. Η γνωστή ρήση του Ηράκλειτου «Τα πάντα ρει» βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τη φιλοσοφία του Λάο Τσε και όχι μόνο: «Η κρυμμένη αρμονία είναι ισχυρότερη από τη φανερή», «Η πολυμάθεια δεν οδηγεί στην κατανόηση των πραγμάτων» σημειώνει μεταξύ άλλων ο Έλληνας φιλόσοφος. Όμως και ο Αναξίμανδρος δίδαξε ότι τα πράγματα «διαλύονται «εις τα εξ ων συνετέθησαν», ενώ ο Αναξαγόρας έκανε λόγο για μια αρχή που κινεί την ύλη ορίζοντας την κίνηση και τις αλλαγές της. Η επικούρεια φιλοσοφία από την άλλη, ενθαρρύνει την έρευνα για μία ζωή ποιοτική, η οποία θα βασίζεται στην διαρκή ευτυχία. Αυτό επιτυγχάνεται με την αταραξία, δηλαδή την αποφυγή του ψυχικού πόνου που προκαλούν οι επιθυμίες. Ο Ταοϊσμός, πάλι, διδάσκει πως πρέπει να ελευθερωθούμε από την υπεροψία, τα πάθη, τους χρησιμοθηρικούς καλούς τρόπους και την υπέρμετρη φιλοδοξία.

Τάο και Κβαντική Φυσική

«Μη δράση δεν σημαίνει αδράνεια και σιωπή. Σημαίνει ν΄ αφήνει κανείς το κάθε πράγμα να κάνει αυτό που πρέπει σύμφωνα με τη φύση του, μ΄ άλλα λόγια να επιτρέψει την ικανοποίηση της φύσης» σημειώνει ο Τσουάνγκ Τσε, ο δεύτερος σημαντικότερος ταοϊστής δάσκαλος μετά το Λάο Τσε. Σήμερα, 2.500 χρόνια μετά τη διατύπωση αυτών των αρχών, η Κβαντική Φυσική έρχεται να επιβεβαιώσει αυτές τις θεωρίες.

Στα κβαντικά πεδία πιθανοτήτων υπάρχει μια «εσωτερική» αόρατη τάξη, όπου όλα τα σωματίδια του σύμπαντος αλληλεπιδρούν ανεξαρτήτως χώρου και χρόνου. Τίποτα δεν είναι ξεχωριστό. Υπάρχει μόνο ένα αδιαφοροποίητο πεδίο από ανεκδήλωτες, ακόμη, πιθανότητες. Αυτό το πεδίο εκδηλώνεται σαν εξωτερική ορατή τάξη, ο κόσμος των όντων, των αντικείμενων και των γεγονότων που παρατηρούμε και, στην πραγματικότητα, δημιουργούμε με την παρατήρηση μας μέσω υποσυνείδητων πεποιθήσεων. Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, το αντικείμενο της παρατήρησης ξεπηδάει από το κβαντικό πεδίο παίρνοντας συγκεκριμένη μορφή και μετρήσιμη υπόσταση μόνο όταν ο παρατηρητής το παρατηρήσει. Όλη η ύλη γύρω μας (άνθρωποι, ζώα, φυτά, περιβάλλον και αντικείμενα) είναι  προσωρινή έκφραση της μιας οικουμενικής συνειδητότητας ή του ενός κβαντικού πεδίου. Σε αυτό το πεδίο όλα είναι ένα. Σύμφωνα με τη νέα κβαντική αντίληψη της πραγματικότητας, όλοι προερχόμαστε από μία πηγή και είμαστε οι πραγματικοί δημιουργοί της πραγματικότητάς μας.

Καταλήγοντας, επανερχόμαστε στην αρχή του Τάο Τε Τσινγκ: «Το προαιώνιο Τάο δεν γίνεται να ιστορηθεί». Συνεπώς εξαρτάται από εμάς να ανακαλύψουμε τον Τρόπο. «Δες τον κόσμο σαν να’ ταν ο εαυτός σου, εμπιστέψου την τάξη των πραγμάτων. Αγάπησε τον κόσμο σαν το εαυτό σου και τίποτε στην τύχη δεν θα αφήσεις».

Τα αποσπάσματα από το «Τάο Τε Τσινγκ» του Λάο Τσε είναι από την απόδοση των εκδόσεων Μελάνι.

 

 

 

 

Ντίνα Πετροπούλου
in_dina@yahoo.com

 

 

 

πηγή : indigoblue