(Μέρος Β΄)
***
1. Με πρόσχημα την οικονομική κρίση, σχεδιάζεται ήδη η τραπεζική ενοποίηση, παράλληλη της ήδη συντελούμενης πολιτικής και πολιτισμικής. Όσον αφορά το πεδίο της ασφάλειας, βλέπουμε πως η τάση στην Ευρώπη οδεύει προς περαιτέρω συγκεντρωτισμό, με όλο και μεγαλύτερη συσσώρευση εξουσιών σε υπερεθνικά κέντρα όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Ποια η άποψη σας για αυτό, και πως βλέπετε τον ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας ενός έθνους-κράτους σε αυτές τις συνθήκες;
Δεν συμφωνώ ότι όλα αυτά τα σχέδια έχουν μέλλον ή έστω και την παραμικρή δυνατότητα τελικής επιτυχίας. Η παράκρουση της νομισματικής ενοποίησης έχει προκαλέσει ενδό-Ευρωπαϊκές ανισορροπίες που επέφεραν θανάσιμα πλήγματα στους δυτικούς θεσμούς. Απλά δεν είδαμε ακόμη τα αποτελέσματα. Σίγουρα η ΕΕ θα αλλάξει δραστικά χωρίς να ξέρουμε ακόμη τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό. Δεν αποκλείεται ακόμη και η διάλυση της ΕΕ όπως την γνωρίζουμε. Οι εντάσεις είναι μεγάλες και οι περιπτώσεις της Ελλάδας και της Κύπρου είναι σχετικά ασήμαντες εάν συγκριθούν με τα προβλήματα των μεγάλων του Νότου, τα επερχόμενα της Γαλλίας και τις εντάσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης (βλ. δύο σχετικές αναρτημένες αναλύσεις στις διευθύνσεις "Γερμανικό ζήτημα" και "Στρατηγικές σεισμικές πλάκες" ). Το ευρύτερο πλαίσιο αντιπαράθεσης των μεγάλων ηγεμονικών δυνάμεων είναι επίσης σε πλήρη μετάβαση. Στην Δυτική Ευρασία το μεγάλο ερώτημα αφορά την μελλοντική θέση και ρόλο της Γερμανίας και της Ρωσίας καθώς και την πιθανή μετατόπιση του κέντρου βάρους της αμερικανικής στρατηγικής. Βρισκόμαστε σε μετάβαση και αντί Ελλάδα και Κύπρος να είναι ισχυρά κράτη, το πολιτικό προσωπικό κυριολεκτικά τα διασκόρπισε. Γενικά μιλώντας, πρώτο, χρειάζονται προσεκτικές κινήσεις, δεύτερον, δεν πρέπει να βάζουμε όλα τα αυγά μας μέσα σε ένα καλάθι και τρίτον θα πρέπει να διαφυλάξουμε την κρατική μας υπόσταση. Για την Κύπρο αυτό είναι πλέον ζήτημα ζωής ή θανάτου.
2. Δεδομένης της κυρίαρχης κατάστασης πραγμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, η Κυπριακή Δημοκρατία φαίνεται να έχει παγιδευτεί εντός ενός πλέγματος παιγνίων ισχύος μεταξύ των κυριότερων δρώντων, περιφερειακών και παγκόσμιων. Ποιο είναι κατα τη γνώμη σας το βιώσιμο μοντέλο χάραξης στρατηγικής εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεδομένου του ότι η ΚΔ, αποτελεί μικρό κράτος σε μια ευαίσθητη περιοχή και μέσα στα πλαίσια ενός άναρχου παγκόσμιου συστήματος διακυβέρνησης; Ποιος ο ρόλος της Ελλάδας εφόσον μιλούμε για ενιαίο γεωγραφικό και στρατηγικό χώρο από τη Δ. Θράκη μέχρι την Κέρκυρα και την Αμμόχωστο;
Νομίζω ότι μετά τα γεγονότα των τελευταίων ετών για τα οποία όλοι είμαστε θύματα τίθενται κάποιες προτεραιότητες. Προϋπόθεση για θέση και ρόλο που εξασφαλίζει τα συμφέροντά μας είναι οι κοινωνίες να πάρουν το κράτος στα χέρια τους. Αυτή την στιγμή είναι στα χέρια ξένων. Τα μνημόνια είναι απλά η επικύρωση αυτού του γεγονότος. Αυτή η κρίση μάλλον θα κρατήσει πολλά χρόνια. Στην μεταβατική αυτή φάση απαιτούνται στρατηγικές αυτοσυντήρησης. Αυτό για την Κύπρο σημαίνει απόρριψη μετά θυμού και βδελυγμίας κάθε μεταμοντέρνας ανανικής παράκρουσης. Σημαίνει βασικά μηδενισμό του αποτυχημένου διαπραγματευτικού κοντέρ και αμετάθετη και ακλόνητη εμμονή σε μια βιώσιμη λύση. Προεκλογικά είχαμε ένα υποψήφιο που έτσι προσανατολιζόταν. Δυστυχώς όμως οι κύπριοι αυτοκτονικά φόρεσαν κομματικές παρωπίδες και ανέδειξαν στην διακυβέρνηση πολιτικό προσωπικό που το 2004 δέχθηκε να καταργηθεί το κράτος μας, δηλαδή ο θεσμός ελευθερίας των κυπρίων. Πως αλλάζει αυτό; Οι ίδιοι πρέπει να το καταλάβουν και να πάνε σπίτι τους. Το πόσο λάθος ήταν οι κομματικές επιλογές εξάλλου, επαληθεύτηκε τραγικά. Όπου πατά αυτή η κυβέρνηση έχουμε σεισμό, κατακλυσμό και καταποντισμό.
3. Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να κάνουμε στο διεθνές σκηνικό για να απεγκλωβιστούμε από τη ΔΔΟ και να διεκδικήσουμε μια λύση που πραγματικά να διασφαλίζει τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα (ιδιοκτησία, εγκατάσταση, διακίνηση), ούτως ώστε η λύση να προέλθει από κάτω προς τα πάνω (bottom up – έχοντας σαν βάση την απαρέγκλιτη εφαρμογή των δικαιωμάτων αυτών) και όχι να επιβληθεί από πάνω προς τα κάτω (top down – να εφαρμοστεί μια οποιαδήποτε λύση στο όνομα μιας ψευδεπίγραφης ειρήνης).
Ποτέ και κανείς δεν μπορεί να επιβάλει σε μια ανεξάρτητη κοινωνία να αυτοκτονήσει. Αυτή είναι η αφετηρία κάθε ορθολογιστικής πολιτικής στάσης. Στην συνέχεια πρέπει να πούμε ότι με βάση το άρθρο 2 του Κεφαλαίου Ι του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ κανείς δεν έχει δικαίωμα να επεμβαίνει στο εσωτερικό του κράτους μας. Η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια, εξάλλου, δεν κινδυνεύει από τα θύματα της κυπριακής κρίσης αλλά από τους θύτες, δηλαδή την Τουρκία η οποία εισέβαλε και κατά παράβαση ακόμη και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας συνεχίζει την παρανομία. Η άρνησή μας να δεχθούμε επικύρωση των παράνομων τετελεσμένων της βίας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί σοβαρά. Όσο χρόνο και εάν επιμείνουμε. Επιδείξαμε δε διαπραγματεύσεις με καλό πνεύμα και περισσή καλοπιστία. Εμείς ανοήτως υποχωρούσαμε και η Τουρκία επέμενε στην επικύρωση των τετελεσμένων και στον πολιτικό και γεωπολιτικό έλεγχο (ή καλύτερα κατάληψη) της Κύπρου. Να επικυρωθεί δηλαδή η κατοχή στα κατεχόμενα και να βάλουν χέρι στην ελεύθερη Κυπριακή Δημοκρατία. Μόνο παράφρονες διακατεχόμενοι από αυτοκτονικά σύνδρομα μπορούν να σκεφτούν έτσι. Είμαστε απόλυτα νομιμοποιημένοι να επανέλθουμε στην βάση της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας, να ενισχύσουμε τις συμμαχίες μας και να αρνηθούμε κάθε λύση αντίθετη με την διεθνή νομιμότητα. Δεν υπάρχει διαπραγματευτικό κεκτημένο στην βάση αυτή και κανείς μπορεί δεν μπορεί να ισχυριστεί το αντίθετο εκτός και εάν μπλοφάρει (για παράδειγμα ο ανεκδιήγητος ειδικός αντιπρόσωπος του ανύπαρκτου ΓΓ του ΟΗΕ ο οποίος έπρεπε από καιρό να είναι ανεπιθύμητο πρόσωπο στην Κύπρο). Για όποιον ενδιαφέρεται για το τι σημαίνει «διεθνής και ευρωπαϊκή νομιμότητα» να δει την έκθεση εμπειρογνωμόνων ΕΔΩ . Εδώ και καιρό έπρεπε να είναι η κόκκινη γραμμή προσέλευσής μας στις διαπραγματεύσεις. Όλα τα υπόλοιπα εξ αντικειμένου είναι παράλογα, διεστραμμένα και αυτοκτονικά.
4. Κατα την ψυχροπολεμική περίοδο η Κύπρος επέλεξε να παραμείνει στο ουδέτερο «στρατόπεδο». Σήμερα εσείς πώς κρίνετε τον εναγκαλισμό με το ΝΑΤΟ που επιχειρεί η δική μας πλευρά μας; Δεδομένων και των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, θεωρείτε πως αυτή η ιστορική στροφή θα είναι μακροπρόθεσμα προς όφελος της Κύπρου;
Θα απαιτούσε να επεκταθούμε πολύ για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση. Ήδη υπαινίχθηκα κάποια πράγματα. Απλά τονίζω ότι μετά το 1990 ο κόσμος εισήλθε σε μια μετάβαση. Το ΝΑΤΟ είναι και αυτό σε μετάβαση όπως και το σύνολο της στρατηγικής αρχιτεκτονικής του Ψυχρού Πολέμου. Χρειάζονται προσεκτικά βήματα και κυρίως να μην βάζουμε αυγά μέσα σε καλάθια που δεν έχουν μεγάλη στρατηγική σημασία και τα οποία ούτως ή άλλως δεν θα έχουν αποτελέσματα καθότι βρίσκονται υπό την αίρεση της τουρκικής διπλωματίας (και πλήθους άλλων, ασφαλώς, παραγόντων). Το ζήτημα δεν είναι να μείνουμε ουδέτεροι. Από καιρό η στρατηγική ανάλυση έχει θεμελιώσει την θέση ότι οι συμμαχίες δεν είναι συνάρτηση χαρτιών και νομικών κειμένων αλλά συμφερόντων. Το ζήτημα λοιπόν είναι εάν και όταν εμείς γνωρίζουμε το συμφέρον μας να χαράξουμε και να εφαρμόσουμε μια ευέλικτη στρατηγική προσεκτικών συγκλίσεων και «δέσιμο» συμφερόντων σε μακροχρόνια βάση. Αναφέρουμε ασφαλώς στον υποθαλάσσιο πλούτο αλλά όχι μόνο. Προσεκτικά και μελετημένα βήματα, κατά συνέπεια προς την σωστή κατεύθυνση και με την προϋπόθεση που αναφέραμε πιο πάνω να ανακτήσουμε τον έλεγχο του κράτους.
5. Η ανακάλυψη των τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, έχει επιφέρει πολλές γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Στο πλαίσιο αυτό τα τελευταία 2 χρόνια , παρατηρείται μια πολυεπίπεδη εμβάθυσνη των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδος, αλλά πολύ περισσότερο της Κύπρου, με το κράτος του Ισραήλ. Πως βλέπετε να εξελίσσεται αυτή η συνεργασία στο μέλλον για τον ευρύτερο Ελληνισμό, αν συνυπολoγίσουμε τις ηγεμονικές επιδιώξεις τόσο της Τουρκίας όσο και του Ισραήλ στην περιοχή;
Όπως ήδη αναφέραμε στην διεθνή πολιτική λίγο πολύ όλα είναι συναρτημένα. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα εν μέρει δόθηκε στην απάντηση των προηγουμένων. Θα μπορούσα όμως να υπογραμμίσω κάτι που ανέφερα και στο παρελθόν σε συνέντευξή μου στην Σημερινή. Το Ισραήλ είτε συμμαχείς μαζί του είτε είσαι αντίπαλος δεν είναι εύκολο κράτος. Με κάθε κριτήριο είναι μια μεγάλη δύναμη που μέχρι στιγμής ασκεί στρατηγική εποπτεία στην περιοχή. Θα μπορούσα μόνο να προσθέσω ότι εάν θέλουμε να έχουμε σχέσεις μαζί του πρέπει, μεταξύ άλλων, να είμαστε αξιόπιστοι. Δεν μπορεί να συζητούμε επικυριαρχία της Τουρκίας επί της Κύπρου μέσω μιας δήθεν λύσης και να συζητάμε στρατηγικά με το Ισραήλ ή άλλα ισχυρά κράτη. Όλοι θα θεωρούν την Κύπρο δυνητικά υπό τον έλεγχο της Τουρκίας και θα προετοιμάζονται αναλόγως για να αναπτύξουν συναλλαγές μαζί της. Στην διεθνή πολιτική υπάρχουν συμφέροντα και τίποτα άλλο. Όλοι αλλάζουν φίλους και εχθρούς, και τούμπαλιν, στην βάση συμφερόντων. Δυστυχώς, εκτός από φοβικά σύνδρομα, μεταμοντέρνα ροκανίσματα, φρικτές πολιτικές αποφάσεις στο εσωτερικό μέτωπο, τυγχάνει η πολιτική ηγεσία και ο λεγόμενος πνευματικός κόσμος να μην γνωρίζει τόσο απλά πράγματα, δηλαδή το Αλφαβητάριο της διεθνούς πολιτικής.
* Ο Παναγιώτης Ήφαιστος είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο οποίο μετατάχθηκε από το Πάντειον Πανεπιστήμιο το 2007. Στο Τμήμα αυτό, επίσης, είναι ο Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Κύκλου Σπουδών.
πηγή : efylakas
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου