Καποδίστριας Ιωάννης: Ο Ιδρυτής Της Ελλάδας - Επανάσταση 1821 & Δολοφονία

Η επανάσταση του 1821

 

Το επαναστατικό κέντρο εγκαταστάθηκε γύρω από τον Καποδίστρια στη Ρωσία, αφού αυτός ανέλαβε την υλοποίηση του οράματος. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' -σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη- απέστειλε στον Καποδίστρια τον Έλληνα αξιωματικό του ρωσικού στρατού Λεονταρίδη, κομιστή όσων μυστικών του Ρήγα διεφύλαττε το Πατριαρχείο. Ο Λεονταρίδης στη συνέχεια έγινε μοναχός και δημιούργησε μοναστήρι στη Μολδαβία που εξελίχθηκε σε κέντρο της επαναστατικής κίνησης. Στη Ρωσία, η Στοά «Οβίδιος» στο Κισινέφ ήταν το κέντρο της Ελληνικής Επανάστασης. Είναι ενδιαφέρον, πως ο Καποδίστριας μεσολάβησε να εξοριστεί ο Πούσκιν στο Κισινέφ κι όχι στον Καύκασο. Εκεί συντάχθηκε -εκ της γαλλικής- το Σύνταγμα της μελλοντικής Ελληνικής Δημοκρατίας.



Ο Καποδίστριας είχε ήδη την εμπειρία του Πρωθυπουργού της Ιονίου Πολιτείας, του Αρχιστράτηγου της Λευκάδας, του επικεφαλής της Αντικατασκοπείας της ρωσικής Στρατιάς, που αντιμετώπισε τον Ναπολέοντα, και τη μεγάλη πείρα του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας.

Από το  προηγούμενο δημοσίευμα  ξέρουμε ήδη, ποιος σκέφθηκε τους δύο αντιπερισπασμούς και ποιος και γιατί επέλεξε την Πελοπόννησο ως κύρια εστία της Επανάστασης. Ξέρουμε και με ποιους μηχανισμούς (Ιγνάτιος, πνευματικός ηγέτης Σουλιωτών) πείστηκαν οι Τζαβελαίοι κι οι Μποτσαραίοι να συμπολεμήσουν με τον σφαγέα των Σουλιωτών Αλή-Πασά. Ξέρουμε ακόμα, από τα αρχεία της αυστριακής μυστικής αστυνομίας, ότι ο Γεώργιος Σταύρου, συνεργάτης του Καποδίστρια, ήταν ο μυστικός εκπρόσωπος του Αλή στη Βιέννη. Αυτό είναι ένα από τα κλειδιά για να καταλάβουμε την Επανάσταση του Αλή-Πασά. Ένα δεύτερο κλειδί είναι οι συμβουλές των Ελλήνων του περιβάλλοντός του, τους οποίους καθοδηγούσε ο Δ. Ρώμας.

Όταν το επαναστατικό κλίμα ανέβηκε πολύ στην Πελοπόννησο, άρχισαν να φθάνουν απεσταλμένοι προς τον Καποδίστρια. Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης έστειλε τον Κυριάκο Καμαρινό. Προς αυτόν ο Καποδίστριας είπε -σύμφωνα με τον Σπηλιάδη- ότι «πρέπει να εξωθηθεί σε Επανάσταση κάποιος Τούρκος κι οι Έλληνες να συμμαχήσουν μαζί του, ενώ στη Μάνη να συγκεντρώνονται δυνάμεις σε αναμονή των εξελίξεων». Ο Καμαρινός δεν κατάλαβε το μήνυμα και κατερχόμενος από την Αγία Πετρούπολη προς Οδησσό διέδιδε μόνο αυτά που του είπε ο Καποδίστριας για την αρνητική στάση του Τσάρου Αλεξάνδρου προς τις επαναστάσεις. Ο Καμαρινός εκτελέστηκε πριν πάει στην Πελοπόννησο. Η μεγάλη Ελληνική Επανάσταση συνδέεται άμεσα με το κίνημα του Ρήγα, το οποίο συνεχίστηκε από τη Φιλόγενο Στοά της Κέρκυρας.

Το σχέδιο του Καποδίστρια που έχει εκφραστεί στο υπόμνημά τους προς τις Μεγάλες Δυνάμεις ήταν η ελευθερία της Μεγάλης Ελλάδας. (Πελοπόννησος, Ήπειρος, Μακεδονία, Κρήτη, Σμύρνη). Πίστευε ότι θα μπορούσε αξιοποιώντας τη θέση του να πετύχει στα συνέδρια του Τροπάου ή αργότερα της Βερόνας να επιβληθεί η αυτονομία της Ελλάδας με τη βοήθεια του Τσάρου. Όταν κατάλαβε πως αυτό ήταν αδύνατο, πήγε στη Γενεύη (που του χρώσταγε πολλά) και διηύθυνε από κει, σαν πραγματικά μεγάλος ηγέτης της «εξόριστης Κυβέρνησης», τον Αγώνα της Ελλάδας οργανώνοντας και τη διεθνή βοήθεια και το κίνημα του Φιλελληνισμού.

Είναι εκπληκτικό το κείμενό του προς τον Τσάρο Νικόλαο, όπου γράφει ότι πήγε στην Ελβετία «για να τον ξεχάσει ο κόσμος», αλλά «ήρχοντο προς αυτόν ζητούντες βοηθήματα οι Έλληνες, οι εκδιωχθέντες από τους τόπους τους» και μνημονεύει επί τη ευκαιρία, τις καταστροφές της Χίου, της Κύπρου, των Κυδωνιών και των Ψαρών.

Όταν η Επανάσταση πέτυχε με διπλωματικά μέσα (Πρωτόκολο του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου του 1827, που υπέγραψαν Ρωσία, Αγγλία και Γαλλία), ο Καποδίστριας ανέλαβε Κυβερνήτης του μικρού Κράτους που δημιουργήθηκε. Σ' όλες τις επαναστάσεις του κόσμου, σ' όλη τη γραπτή ιστορία, οι ηγέτες των επαναστατικών κινημάτων, όταν επικρατούν, αναλαμβάνουν τη διοίκηση του κράτους. Μόνο στην επίσημη ελληνική ιστορία γράφεται (από τους συνεργάτες των ξένων), ότι ο κυβερνήτης δεν ήταν και ο αρχηγός της Επανάστασης.

Είναι αξιοπερίεργο, ότι ενώ στο πρωτόκολλο του Λονδίνου υπάρχουν τρεις συμβαλλόμενοι, υπέρ ενός τέταρτου μέρους (της επαναστατημένης Ελλάδας) και κατά ενός πέμπτου (της Τουρκίας), η επίσημη ιστορία δεν υπογραμμίζει τον ρόλο του Καποδίστρια σ' αυτήν τη διπλωματική συμφωνία. Πρέπει να σημειωθεί κι ο ειδικός ρόλος του Δ. Ρώμα για την αλλαγή της Αγγλικής πολιτικής. Αυτό όμως, το πέτυχε αποδεχόμενος την Αγγλική κυριαρχία επί της Ελλάδας, κάτι που ποτέ δε δέχθηκε ο Καποδίστριας.

Επίσης μνεία πρέπει να γίνει και στο ρόλο που έπαιξε κι ο μεγάλος φίλος του Καποδίστρια, ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος. Μόλις ο Καποδίστριας πήγε στην Αγία Πετρούπολη, έφτασε δίπλα του κι αυτός. Ακολουθώντας τους συνωμοτικούς κανόνες -και κατά το πρότυπο των Ναϊτών- ίδρυσε στη Βιέννη τη Φιλόμουσο Εταιρεία, που ήταν «μετωπική οργάνωση». Στη Βιέννη φαίνεται πως ανέλαβε και τυπικά το υψηλό του καθήκον, που τον υπέβαλε στο μοναχικό σχήμα. Λίγο μετά, συναποφασίζει την ίδρυση του «στρατιωτικού βραχίονα». Της Φιλικής Εταιρείας. Το ότι περιεβλήθη το μοναχικό σχήμα φαίνεται -όχι μόνο φυσικά από τα μαύρα ρούχα που φόραγε μονίμως- αλλά από την αιφνίδια ανακοίνωσή του στη Ρωξάνη Στρούτζα, ότι δεν μπορεί να την παντρευτεί, ενώ όλη η ρωσική αυλή περίμενε αυτόν το γάμο. Όπως γράφει η καθηγήτρια Ελένη Κούκου, της είπε: «Πρέπει να προσφέρω τον εαυτό μου θυσία στους Αγώνες για την πατρίδα μας, για την Ελλάδα κι αυτόν τον δρόμο της θυσίας πρέπει να τον βαδίσω μόνος μου».

 

Στις 14 Απρίλη του 1827 η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας τον ονόμασε Κυβερνήτη της Ελλάδας για 7 χρόνια. Προτού έρθει στην Ελλάδα ν' αναλάβει τα νέα του καθήκοντα, έστειλε υπόμνημα στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, με το οποίο ζητούσε οικονομική ενίσχυση για την Ελλάδα. Πέρασε μάλιστα από το Παρίσι, όπου τον δέχτηκαν με μεγάλον ενθουσιασμό και πήρε διάφορα ποσά από φιλέλληνες για τον Αγώνα. Η διακυβέρνησή του ήτανε σύντομη. Οι προσπαθειές του να εκσυγχρονίσει την Ελλάδα τον έφεραν σε σύγκρουση με τους Συντηρητικούς Προεστούς και τους Γαιοκτήμονες. Έτσι χωρίς λαϊκήν υποστήριξη έμεινε απροστάτευτος στις επιθέσεις των αντιπάλων του.

     18 Γενάρη του 1828 φτάνει στην Αίγινα, γίνεται δεκτός μ' ενθουσιασμό απ' όλες τις μεριές και μετά μεταβαίνει στο Ναύπλιο όπου οι γραμματείς της επικράτειας (οι υπουργοί) τον ενημερώνουν για την αξιοθρήνητη κατάσταση και το χάος που βασίλευε. Στρατός και ναυτικό δεν υπήρχαν, η εκπαίδευση κι η δικαιοσύνη ήταν ανύπαρκτες. Κοντά στ' άλλα επικρατούσε μεγάλη αναρχία σ' όλο τον τόπο. Όλα λοιπόν έπρεπε ν' αντιμετωπιστούν από την αρχή. Επηρεασμένος ίσως από την πολύχρονη θητεία του στην απολυταρχική Ρωσία, εφάρμοσε για τη διακυβέρνηση του τόπου δικτατορικές αντιλήψεις, πιστεύοντας ότι έτσι μόνο θα μπορούσε να επιβάλει την τάξη. Η κυβέρνησή του, που αποτελούνταν από 28 μέλη, ονομάστηκε Πανελλήνιο. Δημιουργήθηκε απογοητευτική ατμόσφαιρα, όταν από τις πρώτες του ενέργειες είδαν να διορίζει σημαντικές κρατικές υπηρεσίες πρόσωπα από το συγγενικό και φιλικό του περιβάλλον.

     Οπωσδήποτε όμως η οργάνωση του νέου κράτους προχωρούσε σταθερά. Καταδίωξε τους πειρατές του Αιγαίου, ενίσχυσε την εμπορική ναυτιλία, δημιούργησε τακτικό στρατό, ίδρυσε τη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων για την εκπαίδευση αξιωματικών κι υπαξιωματικών, έκανε απογραφή του πληθυσμού κι έδωσε δικαίωμα ψήφου στους άντρες πάνω από 25 χρονών. Παράλληλα εργάστηκε και για τη ρύθμιση θεμάτων της δικαιοσύνης, θεσπίζοντας νόμους, ίδρυσε ταχυδρομική υπηρεσία, ορφανοτροφείο στην Αίγινα, μουσείο και βιβλιοθήκη. Προστάτεψε με ειδικούς νόμους τη γεωργία, έφερε μάλιστα για πρώτη φορά την καλλιέργεια της πατάτας στην Ελλάδα κι ίδρυσε αγροτική σχολή στην Τίρυνθα.

     Στην Αίγινα ίδρυσε ακόμα ελληνικό και γαλλικό τυπογραφείο, ναυπηγεία στο Ναύπλιο και τον Πόρο, πήρε μέτρα για τη υγεία του λαού, για το εμπόριο γενικά, έκοψε νομίσματα, φρόντισε για την κατασκευή δρόμων κι ίδρυσε Χρηματική Τράπεζα. Μπορεί να πει κανείς ότι ο Καποδίστριας άπλωσε τη δημιουργική του δραστηριότητα σ' όλους τους τομείς. Όλα αυτά όμως προσπάθησε να τα επιβάλλει στον ανήσυχο πολιτικά ελληνικό λαό, που μόλις είχε κερδίσει με πολλές θυσίες την ελευθερία του, με τρόπο αυταρχικό, γι' αυτό και γρήγορα άρχισε να εκδηλώνεται δυσαρέσκεια εναντίον του. Κυρίως εξεγέρθηκαν εναντίον του πολλοί παλιοί αγωνιστές και προύχοντες, ανάμεσα στους οποίους ο Μαυροκορδάτος, οι Μαυρομιχαλαίοι, οι Κουντουριώτες, ο ναύαρχος Μιαούλης, ο Γρίβας, ο Καρατάσος κ.ά.

     Στις 23 Ιουλίου 1829 αρχίζει τις εργασίες της η Δ' Εθνοσυνέλευση κι υιοθετεί όλα τα μέτρα που 'χε λάβει ο Καποδίστριας κι αμέσως τον εξουσιοδοτεί να συνεχίσει το έργο του σύμφωνα με τα ψηφίσματα της. Από την επόμενη χρονιά όμως αρχίζουν οι έντονες αντιδράσεις της πολιτικής του κι εκείνος τις αντιμετωπίζει με απόλυτη ψυχραιμία κι ανωτερότητα. Εκείνο που πρωταρχικά τον ενδιαφέρει είναι η επιβίωση του Ελληνισμού και σ' αυτό το έργο συνεχίζει ν' αφιερώνεται ολόψυχα. Το 1831 η αντίδραση εντείνεται, η Μάνη επαναστατεί κι εκδηλώνεται ανταρσία του Μιαούλη, που φθάνει μέχρι πυρπόλησης του καλύτερου ελληνικού πολεμικού, της φρεγάτας "Ελλάς".  

Στις 11 Οκτώβρη*, ο δημιουργός της σύγχρονης Ελλάδας, ο πρώτος Κυβερνήτης της, ενώ πήγαινε στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο, τη πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, δολοφονήθηκε από τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και το γιο του Γεώργιο. Ο ένας από του δολοφόνους, ο Κωνσταντίνος, σκοτώθηκε αμέσως από τους ακόλουθους του Καποδίστρια κι ο άλλος καταδικάστηκε από δικαστήριο σε θάνατο. Το πτώμα του Καποδίστρια το θάψανε στην Κέρκυρα, όπου σώζεται ακόμα ο τάφος του. Το σχεδιό του για την "Πεφωτισμένη Δεσποτεία" στην Ελλάδα σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, χρεωκοπούσε κι ο ίδιος έβρισκε σκληρό κι άδοξο τέλος.

Πάντως, επίσης αξιοσημείωτον είναι πως πέρασαν 176 χρόνια απ' αυτή τη πολιτική δολοφονία, που έγινε για ν' ανακοπεί η πορεία που είχε χαράξει ο Καποδίστριας για το ελληνικό Έθνος κι ο φάκελος στα Βρετανικά αρχεία που περιέχει τα σχετικά με τη δολοφονία του έγγραφα, παραμένει άκρως απόρρητος, ενώ η ελληνική επίσημη ιστορία επαναλαμβάνει άκριτα τις παραβλέψεις της «επίσημης ανάκρισης» του 1831. Υπάρχουνε βάσιμα στοιχεία που θέτουνε σ' αμφισβήτηση ότι δολοφόνοι του ήταν οι Μαυρομιχαλαίοι κι ακόμα και σήμερα παραμένει μυστήριο, η σιγή που κράτησαν οι ανήκοντες στον στενό του κύκλο.

* Όλες η ημερομηνίες του βιογραφικού είναι με το νέο ημερολόγιο.   Πάτροκλος Χατζηαλεξάνδρου

 



Η δολοφονία του Καποδίστρια

 

Στα ερωτήματα με τα οποία ολοκληρώνει την παρουσίασή του προηγουμένως ο Π.Χ. έρχεται να απαντήσει αναλυτικό δημοσίευμα, απόσπασμα του οποίου παραθέτω :

 

 

 

 

Μερικές σημαντικές μαρτυρίες για τη δολοφονία του Ι. Κ.

Όταν οι Βασιλείς, ο Μέτερνιχ και οι μυστικές υπηρεσίες της Ιεράς Συμμαχίας τον θεωρούν τη πηγή των επαναστατικών κινημάτων στην Ευρώπη, κάποιοι "ημέτεροι" επιμένουν να συντηρούν το κατεστημένο ιστορικό ψεύδος περί του Καποδίστρια ως εκφραστή της ‘πεφωτισμένης δεσποτείας’ και του Τσαρικού απολυταρχισμού.

Μαρτυρία του Αυγουστίνου Καποδίστρια (αδελφού του Κυβερνήτη που κατετέθη στον Φρειδερίκο Τιρς, Ιστορικό και μετέπειτα συμβούλου του Όθωνα και καθηγητού της Αρχαίας Ιστορίας Φιλολογίας στο Παν/μιο του Μονάχου.

Η Ελλάδα του Καποδίστρια, Τόμος Α’ σελ.105

Και ο κόμης Αυγουστίνος, που τον είδα μερικές φορές μετά το μοιραίο γεγονός, φώναξε: "Ναι κύριε, η Γαλλία και η Αγγλία είναι που δολοφόνησαν τον αδελφό μου". Καθώς του δήλωνα ότι δε καταλάβαινα τίποτα από αυτά τα εκπληκτικά λόγια και ότι ίσως ήθελε να πει ότι ο αδελφός του είχε χαθεί εξ αιτίας της αντιδράσεως που υπετίθετο ότι την είχαν υποθάλψει αυτές οι δύο δυνάμεις, διαμαρτυρήθηκε εναντίον αυτής της ερμηνείας, διατύπωσε ακόμα μια φορά τη κατηγορία με τα ίδια λόγια και έφθασε μάλιστα να μου προτείνει να το γράψω στην αυλή της Βαβαρίας.

Επιβεβαίωση της συνεργασίας των Αγγλο-γάλλων με τους μέλλοντες δολοφόνους του Ι.Κ. καταθέτει ο Π. Χιώτης, ως ακολούθως:

"...Τας συμπράξεις και ραδιουργίας των συμπρακτόρων Άγγλων και Γάλλων μετ’ανταρτών του Καποδίστριου, ιδίοις οφθαλμοίς βλέποντες οι Επτανήσιοι, κατεβόων. Εν Κερκύρα δε τοσούτον εξήφθησαν κατά των κολάκων του Αρμοστού Άδαμ, όστις εκ του φανερού συνεκοινώνει με τους αντικαποδιστριακούς, ώστε τινάς αυτών ελιθοβόλησαν, και το φαρμακείον όπου συνηθροίζοντο, ήθέλησαν να καύσωσι.Τον δε Ζαίμην, Μπενιζέλον Ρούφον, και Μαυρομιχάλην εκ Πελοποννήσου έλθοντας εις Ζάκυνθον, ο κοινός λαός ελιθοβόλησεν, και ηνάγκασεν αυτούς ν’αναχωρήσωσι ταχύτερον, και σωθώσιν εις Ύδραν. Την πανταχού της Ελλάδος εξέγερσιν καθ εαυτών ιδόντες οι αντικαποδιστριακοί και την υπερίσχυσιν του Κυβερνήτου κατά την συγκαλουμένην αυνέλευσιν γνωρίσαντες , εσχεδίασαν να τον δολοφονήσωσι...".

Π. Χιώτης, Ιστορία του Ιονίου Κράτους, σελ.788


Αναλυτικά το δημοσίευμα, με περισσότερες μαρτυρίες, θα το βρείτε  εδώ

Το κείμενο της δολοφονίας του Καποδίστρια είναι δημοσιευμένο και στο  Αβέρωφ με σχόλια και παρατηρήσεις που αξίζουν προσοχής !